του Γιάννη Αγγέλη
Εδώ και δύο περίπου εβδομάδες στα μεγάλα, οικονομικά, διεθνούς εμβέλειας ΜΜΕ, υπάρχει ένα ανάγνωσμα που έχει γίνει κάτι σαν “best seller”. Δεν πρόκειται για βιβλίο. Το εν λόγω κείμενο είναι μια μελέτη που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Νοέμβριο του 2024. Πρόκειται για μια μελέτη του νυν επικεφαλής των Οικονομικών Συμβούλων του Τραμπ. Μια θέση, δηλαδή, πολύ ισχυρότερη όσον αφορά την διαμόρφωση της στρατηγικής και τακτικής της οικονομικής πολιτικής της Ουάσιγκτον, καθώς δεν είναι μεν «εκτελεστική», όπως αυτή του Υπουργού Οικονομικών, αλλά είναι καθοριστική γιατί διαμορφώνει την πολιτική που υλοποιεί ο ΥΠΟΙΚ Σκοτ Μπέσεντ.
Πρόκειται για τον κ. Stephen Miran ο οποίος σήμερα είναι επικεφαλής του ΣΟΕ (Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του Τραμπ και τότε, πριν δηλαδή τον καλέσει στην Ουάσιγκτον, ήταν ανώτερος στρατηγικός αναλυτής για την Hudson Bay Capital, μια σημαντική εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων (Hedge Funds κ.λπ.).
Ο κύριος αυτός λοιπόν, τον Νοέμβριο του 2024 και ενώ ετοιμαζόταν για να μπει στο επιτελείο τού Τραμπ, είχε δημοσιεύσει μια Έκθεση/Μελέτη με τον τίτλο “A User’s Guide to Restructuring the Global Trading System”.
Η Έκθεση αυτή θα μπορούσε να είναι ο πλέον σαφής ερμηνευτικός οδηγός για όσα γίνονται μετά τις 20 Ιανουαρίου 2025 όσον αφορά στην οικονομική πολιτική Τραμπ με τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Βασική ιδέα της Έκθεσης και οδηγός στην τρέχουσα πρακτική –ειδικά όπως δείχνει η εφαρμογή δασμών 25% στις εισαγωγές αυτοκινήτων, αλλά και η επικείμενη «τιμωρητική» απαγόρευση διακίνησης εμπορευμάτων με κινεζικά πλοία στο εισαγωγικό εμπόριο των ΗΠΑ– είναι η ακόλουθη «θέση»:
«Η αβεβαιότητα σχετικά με το εάν, πότε και πόσο μεγάλοι (σ.σ. είναι οι δασμοί) αυξάνει τη διαπραγματευτική ισχύ (σ.σ. των ΗΠΑ) στο βαθμό που δημιουργεί φόβο και αμφιβολία…».
Η βασική αυτή θέση ορίζει δύο σημεία που επιτρέπουν την βέλτιστη διαχείριση αυτής της εφαρμογής.
* Το πρώτο σημείο είναι ότι οι δασμοί πρέπει «να είναι σταδιακοί και ότι οι όροι αυτής της εξέλιξης πρέπει να παραμένουν σαφείς». Αυτό εκτιμάται ως ιδιαίτερα σημαντικό γιατί η πολεμική των δασμών προκαλεί αναπόφευκτα αναταραχή στις χρηματαγορές (όπως συμβαίνει ήδη στα χρηματιστήρια) και η σταδιακή εφαρμογή όπως και η κατά το δυνατόν σαφήνεια των όρων μπορεί να περιορίσει σχετικά την «μεταβλητότητα» δηλαδή την αναταραχή στις χρηματαγορές. Κυρίως όμως γιατί έτσι αυξάνει τα περιθώρια προσαρμογής και «εξαναγκασμού σε συνεργασία των χωρών, που πλήττονται από τους δασμούς…» (!).
* Το δεύτερο σημείο που απορρέει από την στρατηγική αυτή σύμφωνα με την μελέτη του κ. Miran είναι ότι το επίπεδο των δασμών και οι κατ’ ακολουθίαν πολιτικές αποφάσεις των εμπορικών εταίρων είναι αξεδιάλυτες και απόλυτα συναρτημένες, καθώς «… η εθνική ασφάλεια και το εμπόριο είναι αδιαχώριστα…».
Το εμπορικό ισοζύγιο
Όλα αυτά βέβαια έχουν μία βάση και αυτή είναι το γεγονός ότι οι ΗΠΑ με ένα γιγάντιο ΑΕΠ του οποίου το 70%(!) βασίζεται στην καταναλωτική δαπάνη, ήταν και παραμένει ένα προνομιακό πεδίο εμπορίου και εξαγωγών, για κάθε εμπορικό εταίρο των ΗΠΑ.
Και εδώ πλέον έρχονται αμέσως στο προσκήνιο δύο ονόματα, αυτά της Ευρώπης και της Κίνας.
Η στρατηγική αυτή, σύμφωνα με τον Miran καταλήγει στο ότι όσο περισσότερο ευθυγραμμίζεται μια χώρα, στις απαιτήσεις που συνοδεύουν την εφαρμογή των δασμών (όσον αφορά δηλαδή τις στρατιωτικές δαπάνες, την εξωτερική πολιτική ή το άνοιγμα στις αμερικανικές εταιρείες), τόσο θα μειώνονται οι δασμοί. Μας θυμίζει τίποτα αυτό;
Στο σημείο αυτό υπάρχει και το σημείο «κλειδί» που αποκαλύπτει την εσωτερική στρατηγική διασύνδεση της στρατηγικής της κυβέρνησης Μπάιντεν με αυτή του Τραμπ. Και είναι αυτό που εξηγεί την μέχρι στιγμής «διαλλακτικότητα» Τραμπ έναντι της Ρωσίας και του Πούτιν.
Ο κ. Miran υποστηρίζει ότι «η μεγαλύτερη απειλή για την οικονομία των ΗΠΑ ήταν και παραμένει η Κίνα…». Ίσως αυτή η φράση θα μπορούσε να είναι ο υπότιτλος της Έκθεσης, αλλά ο συγγραφέας της δεν το θεώρησε σκόπιμο.
Κατά συνέπεια η επόμενη φάση, μετά την υποτιθέμενη «διευθέτηση» της υπόθεσης του πολέμου στην Ουκρανία, με το ξεφόρτωμα τόσο της «ευθύνης» όσο και του σχετικού «κόστους» στην Ε.Ε., το βασικό κριτήριο όσον αφορά την «προθυμία συνεργασίας» με τις ΗΠΑ των εμπορικών εταίρων της μετατοπίζεται στον πραγματικό στόχο δηλαδή στην επιβολή δασμών κατά της Κίνας, η οποία αξιολογείται ως «πολύ μεγαλύτερη απειλή για την οικονομία και την εθνική ασφάλεια από τη Ρωσία…».
Με απλά λόγια: ο πόλεμος δασμών που έχει ξεκινήσει δεν είναι μία «πρόχειρη» και μη υπολογισμένη τακτική ενός «αλαφροΐσκιωτου» επιχειρηματία, αλλά μία συνολική στρατηγική με αρχή, μέση και τέλος.
Η αρχή αφορά αυτό που ζούμε «τώρα» και το «τέλος», εμπορικό ή «θερμό» είναι μπροστά μας και προφανώς αφορά στον… ορατό ορίζοντα.
Βέβαια για να επιχειρηθεί να εξελιχθεί υπό τον έλεγχο της Ουάσιγκτον η «διαδικασία» αυτή, που έχει καταγραφεί ως σχεδιασμός στρατηγικής από τον κ. Miren πριν καν ξαναμπεί ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο, θα χρειασθεί να ενεργοποιηθεί το ισχυρότερο όπλο που διαθέτουν οι ΗΠΑ σ’ αυτόν τον «πόλεμο», δηλαδή το δολάριο.
Αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει να «εμπλακεί» και η Fed. Κάτι για το οποίο ακόμα δεν έχει δώσει σημάδια ο κ. Πάουελ, καθώς η πλευρά αυτή βάζει στην «εξίσωση» της κρίσης το διακύβευμα του παράγοντα δημόσιο και ιδιωτικό χρέος που στην τρέχουσα συγκυρία είναι στα όρια του ανεξέλεγκτου από την Fed και τις Κεντρικές Τράπεζες. Και αυτό είναι η επερχόμενη «συνέχεια» στο σήριαλ της κρίσης και της ιμπεριαλιστικής παρακμής σήμερα.
