ΜΙΤΣΙΖΛΑΒ ΜΠΟΡΤΕΝΣΤΑΪΝ (Μ. ΚΑΖΑΝΟΒΑ)
[ O Mieczyslaw Bortenstein (1907-1942 γνωστότερος με το ψευδώνυμο Μ. Καζανόβα), γιος μιας εβραϊκής οικογένειας από τη Bαρσοβία, οργανώθηκε στην πολωνική Kομμουνιστική Nεολαία σε ηλικία 16 ετών. Mετά τη σύλληψή του δραπέτευσε αρχικά στο Bέλγιο και μετά στη Γαλλία, όπου εντάχθηκε στη γαλλική Kομμουνιστική Nεολαία το 1927. Το 1930 καταδικάστηκε σε φυλάκιση 3 χρόνων για προπαγανδιστική δράση και στάλθηκε πίσω στο Bέλγιο, απ’ όπου όμως επέστρεψε παράνομα στη Γαλλία. Tο 1932 εντάχθηκε στο Kομμουνιστικό Kόμμα, απ’ το οποίο θα διαγραφτεί το 1934. Aπό τότε στρατεύεται στο τροτσκιστικό κίνημα, ως μέλος της Kομμουνιστικής Διεθνιστικής Λίγκας (LCI).
Tον Iούλιο του 1936, αμέσως μετά την έναρξη του φασιστικού πραξικοπήματος και την έκρηξη της επανάστασης, μεταβαίνει στην Iσπανία, όπου παίρνει το ψευδώνυμο M. Casanova. Στην Iσπανία εντάχθηκε και πολέμησε στην πολιτοφυλακή της CNT. Στη συνέχεια στάλθηκε ως διευθυντής σε εργοστάσιο όπλων στη Βαρκελώνη. Παράλληλα βοηθούσε στην έκδοση της εφημερίδας Λενινιστική Φωνή (La Voz Leninista), όργανο της ισπανικής ομάδας των Mπολσεβίκων-Λενινιστών, της ομάδας υποστηρικτών του Tρότσκι.
Tον Mάρτιο του 1939 συνελήφθη στη Mασσαλία, ενώ προσπαθούσε να επιβιβαστεί σε πλοίο για να διαφύγει στο Mεξικό. Kρατήθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Vernet (Ariége), «Les Milles» και Drancy (Seine).
Στις 19 Aυγούστου 1942 το καθεστώς του Bισύ τον «απέλασε» στο στρατόπεδο θανάτου, το Άουσβιτς.
Tο κείμενο που δημοσιεύουμε είναι από τη μπροσούρα του σ. Kαζανόβα Προδομένη Iσπανία.]
Τί Συνέβη στις 19 Ιουλίου;
Είναι σημαντικό να είμαστε ακριβείς σε σχέση μ’ αυτό το γεγονός, καθώς η εικόνα των γεγονότων που έχουν παρουσιάσει οι Σταλινικοί και οι ρεφορμιστές ηγέτες είναι ψεύτικη.
Τί σας έλεγαν στη Γαλλία καθημερινά κατά τη διάρκεια αυτών των 30 μηνών στην L’Humanité και στην LePopulaire;[i] Ότι στην Ισπανία υπήρχε δημοκρατία και μια νόμιμη κυβέρνηση που οδηγούσε αυτήν την υπέροχη χώρα προς την πρόοδο και την ευτυχία. Μια μέρα όμως οι ύπουλοι στρατηγοί εξεγέρθηκαν (όπως εξεγέρθηκαν και οι δαίμονες στον παράδεισο και έφεραν το κακό στον κόσμο, μια αντίληψη που βοήθησε την εκκλησία να παρουσιάσει τη διδασκαλία του θεού ως πανίσχυρη και απεριόριστα αγαθή). Αυτοί οι κατάσκοποι της Γερμανίας και της Ιταλίας έριξαν τη χώρα, που βρισκόταν στο δρόμο της ευημερίας προς τη δημοκρατία, σ’ ένα δολοφονικό εμφύλιο πόλεμο. Ο εμφύλιος πόλεμος επιβλήθηκε αρχικά στους Ισπανούς από το εξωτερικό (παρά το παρορμητικό ταμπεραμέντο τους θέλουν να μας κάνουν να καταλάβουμε ότι είναι επιρρεπείς προς την ενότητα) και από τους κατασκόπους του Χίτλερ και του Μουσολίνι. Αυτοί είναι υπεύθυνοι για τη διάλυση της ενότητας του Ισπανικού έθνους πάνω στο ευτυχισμένο μονοπάτι του, ειδικά μετά τις εκλογικές νίκες του Λαϊκού Μετώπου τον Φεβρουάριο του 1936. Συνεπώς, οι στρατηγοί εξεγέρθηκαν κατά διαταγή των ξένων.
Όλοι οι πραγματικοί δημοκράτες, εργάτες, αγρότες, οι μικροαστοί ακόμα και η ίδια η μπουρζουαζία που έθεταν τα ανώτερα συμφέροντα της δημοκρατίας και του έθνους πάνω από τα εγωιστικά συμφέροντά τους, βγήκαν στους δρόμους και έχυσαν το αίμα τους για τη δημοκρατική, συνταγματική και νόμιμη κυβέρνηση της Ισπανίας, την οποία έσωσαν από μια πολύπλοκη κατάσταση στις 19 Ιουλίου. Συνεπώς ο δεύτερος πόλεμος για την ανεξαρτησία ξεκίνησε στην Ισπανία. Ήταν πρωταρχικά ένας εθνικός πόλεμος εναντίον ξένων χωρών για τη διατήρηση της ακεραιότητας του Ισπανικού κράτους και των αποικιών και των προτεκτοράτων της.
Καθώς η υπόθεση της Ισπανίας είναι «η κοινή υπόθεση ολόκληρης της πρωτοπόρας και προοδευτικής ανθρωπότητας»[ii], δεν υπήρχε επομένως εμφύλιος πόλεμος στην Ισπανία, ούτε ταξικός πόλεμος αλλά απλά πόλεμος κατά του ξένου εισβολέα.
Αυτή η αντίληψη, που βρήκε τη σαφή της έκφραση στα 13 σημεία του Νεγκρίν* και η οποία επιδοκιμάστηκε (ας μην το ξεχνάμε) όχι μόνο από τους Σταλινικούς αλλά επίσης και από τους αντιπροσώπους της CNT στην κυβέρνηση, έχει επαναληφθεί urbi et orbi[iii] χιλιάδες φορές. Επιπλέον, αυτή η αντίληψη έχει επίσης ως στόχο να κερδίσει την καρδιά του Τσάμπερλεν
Ας επιστρέψουμε όμως στην οικονομία. Προφανώς πρέπει να κλονίστηκε, σύμφωνα με την εικόνα που έχουν παρουσιάσει οι ηγέτες του Λαϊκού Μετώπου. Οι εργάτες και οι αγρότες υποχρεώθηκαν να καταλάβουν ορισμένα εργοστάσια[iv] και να δουλέψουν τη γη. Αυτό όμως συνέβη επειδή οι Φασίστες ιδιοκτήτες και άλλοι αστοί μη δημοκρατικής χροιάς το’χαν σκάσει. Ως προς τους τελευταίους, δεν χαρακτηρίζονταν Φασίστες, ήταν απλά αστοί και με τη φυγή τους διέπραξαν μια μεγάλη ανοησία, που προέρχονταν από το ότι παρεξήγησαν τον πραγματικό χαρακτήρα της Ισπανικής σύγκρουσης, τον οποίο εξήγησαν τόσο καλά οι θέσεις του Δημητρόφ[v] και του José Diaz. Αυτή η παρεξήγηση και αυτή η παρανόηση τους έπεισε να μεταναστεύσουν, είτε στη Φασιστική ζώνη είτε στο εξωτερικό. Συνεπώς, δεν υπήρξε επανάσταση στην Ισπανία (μια επινόηση των Τροτσκιστών, οι οποίοι με τις θεωρίες τους βοηθούν τον Φασισμό) αλλά μόνο υπεράσπιση της νόμιμης κυβέρνησης και των δικαιωμάτων της, όπως έχουν θεσπισθεί στο σύνταγμα και τους νόμους.
Γνωρίζετε αυτή την εικόνα καθώς μπήκατε στον κόπο να διαβάζετε τις κοινοτοπίες του Λαϊκού Μετώπου σε καθημερινή βάση.[vi] Τώρα αφήστε με να σας πω την αλήθεια. Ως Μαρξιστής πιστεύω ότι το προλεταριάτο δεν έχει κανένα λόγο να κλείσει τα μάτια του. Πρέπει να κοιτάξει την πραγματικότητα κατάματα «cara a cara», όπως λένε στην Ισπανία. Η ανωτερότητα του υλιστικού και επιστημονικού Μαρξιστικού συστήματος σε σχέση μ’ όλα τα ιδεαλιστικά συστήματα έγκειται ακριβώς στο ότι για να δείξει στο προλεταριάτο το μονοπάτι που θα πρέπει να ακολουθήσει, ξεκινά από την ακριβή ανάλυση της οικονομικής και πολιτικής πραγματικότητας και τις πραγματικές αντιθέσεις μεταξύ των τάξεων χωρίς a priori συναισθηματικές σκέψεις. Από την άλλη όμως είναι αλήθεια ότι δεν υπήρχαν Μαρξιστές μεταξύ των λογίων του Λαϊκού Μετώπου.
Η ανάλυσή μου για την Ισπανική σύγκρουση ξεκινά με την αναγνώριση της κύριας θεμελιώδους αντίφασης της εποχής μας, ότι δηλαδή οι δυο βασικές τάξεις της σύγχρονης κοινωνίας αντιπαρατίθενται η μια στην άλλη: το προλεταριάτο και η μπουρζουαζία. Η μπουρζουαζία υπήρχε και κυριαρχούσε στην Ισπανία πριν από τις 19 Ιούλη υπό το καθεστώς του Λαϊκού Μετώπου μετά την εκλογική του νίκη τον Φεβρουάριο, όπως ακριβώς κυριαρχούσε και στη Γαλλία υπό τις Λαϊκομετωπικές κυβερνήσεις (και δεν ήταν και πολύ χειρότερη από τη γαλλική!), όπως κυριαρχούσε και στη Ρωσία με την κυβέρνηση ενός άλλου Λαϊκού Μετώπου, αυτό του Κερένσκι[vii], πριν οι «Γερμανοί πράκτορες» Λένιν και Τρότσκι την εκδιώξουν το 1917.
Παρόλα αυτά, η Ισπανία είναι μια καθυστερημένη χώρα, ίσως όχι τόσο όσο η Τσαρική Ρωσία. Ωστόσο της μοιάζει από πολλές απόψεις.
Η μπουρζουαζία και το χρηματιστικό κεφάλαιο κυριαρχούν στην Ισπανία όπως κυριαρχούν στην αγροτική και καθυστερημένη Λιθουανία ή στις Φιλιππίνες. Η Ισπανική μπουρζουαζία κυριαρχεί εκεί χωρίς όμως να έχει πραγματοποιήσει την αστική επανάσταση, όπως έκαναν οι Γιακωμπίνοι[viii] τόσο καλά στη Γαλλία το 1789. Η Ισπανική μπουρζουαζία ανέβηκε στην εξουσία μέσω ενός συμβιβασμού με τον φεουδαρχισμό. Οι αντιδραστικές κάστες, οι γαιοκτήμονες, η εκκλησία (μια οικονομική και όχι μόνο μια ηθική και πολιτική δύναμη στην Ισπανία), η στρατιωτική κάστα και μια πανίσχυρη γραφειοκρατία παίζουν σημαντικότατο ρόλο στη ζωή της χώρας και την εμποδίζουν να προχωρήσει πάνω στο δρόμο της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Σ’ όλα αυτά θα μπορούσαμε να προσθέσουμε όπως και στην Τσαρική Ρωσία, τον καθοριστικό ρόλο του ξένου καπιταλισμού, που ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου της χώρας, του ξένου καπιταλισμού, κυρίως του Γαλλικού και Bρετανικού, μισθοφόρος των οποίων είναι η Ισπανική μπουρζουαζία.
Συνοψίζοντας, η Ισπανία ήταν σαν τη Ρωσία του 1917, αντιμέτωπη με μια αστική επανάσταση, δηλαδή, τα επείγοντα καθήκοντα που τέθηκαν από τις αντικειμενικές αναγκαιότητες της ανάπτυξης της χώρας ήταν η κατάργηση των υπολειμμάτων του φεουδαρχισμού, η αναδιανομή της γης μεταξύ των φτωχών αγροτών, η εξαφάνιση της εξουσίας της εκκλησίας, της στρατιωτικής κάστας και της γραφειοκρατίας καθώς και η απελευθέρωση της χώρας από την αγκαλιά του ξένου κεφαλαίου. Αυτό το τελευταίο, είτε είναι βρετανικό, γαλλικό ή γερμανικό, ενδιαφέρεται κυρίως να διατηρήσει την Ισπανία καθυστερημένη με όλα τα μεσαιωνικά χαρακτηριστικά της.
Παρόλα αυτά, όπως και στην περίπτωση της Ρωσίας, αυτή η αστική επανάσταση δεν μπορούσε να επιτευχθεί με την ασθενική και πειθήνια Ισπανική μπουρζουαζία. Η αστική επανάσταση μπορούσε να καθοδηγηθεί μονάχα από το νεαρό αλλά πολύ μαχητικό Ισπανικό προλεταριάτο. Τελειώνοντας όμως μ’ αυτά τα απομεινάρια του Μεσαίωνα, το Ισπανικό προλεταριάτο δεν θα μπορούσε να σταματήσει στη διάλυση των υπολειμμάτων του φεουδαρχισμού αλλά έπρεπε να τελειώνει και με τον καπιταλισμό, ο οποίος είναι στενά και ακατάλυτα συνδεδεμένος με τους γαιοκτήμονες και την στρατιωτική κάστα.
Συνολικά, για να αφυπνίσει την Ισπανία από τον μακρόχρονο ύπνο της, η Ισπανική εργατική τάξη έπρεπε να πραγματοποιήσει την προλεταριακή επανάστασή της, να εγκαθιδρύσει την δικτατορία του προλεταριάτου και αφού έβρισκε τον προσανατολισμό της με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής επανάστασης, να ξεκινήσει την οικοδόμηση ενός πανίσχυρου τμήματος των Ηνωμένων Σοσιαλιστικών Πολιτειών της Ευρώπης.
Ακριβώς αυτό το δίλημμα είχε τεθεί ενώπιον της Ισπανίας, όχι από κάποιους θερμοκέφαλους δογματικούς αλλά από την αντικειμενική ανάπτυξη της χώρας: είτε να παραμείνει καθυστερημένη, ως μια ημιφεουδαρχική χώρα με όλη της την άγνοια και δουλεία ή να προχωρήσει θαρραλέα μπροστά προς τον Σοσιαλισμό. Αυτή ήταν και είναι ακόμα η τραγική επιλογή γι’ αυτήν τη χώρα, με την οποία εναρμονίζεται πλήρως η Διαρκής Επανάσταση.
Aυτή η θεωρία, της οποίας το έμβρυο το βρίσκουμε στον Μαρξ, η οποία αναπτύχθηκε με αριστοτεχνικό τρόπο από τον Λέον Τρότσκι από το 1905 και μετά και στη συνέχεια τέθηκε σε εφαρμογή επιβλητικά από τον Λένιν και τον Τρότσκι το 1917 (παρά τα διαφορετικά θεωρητικά μονοπάτια που τους οδήγησαν προς αυτήν), μας διδάσκει ότι στην ιμπεριαλιστική περίοδο του παρακμάζοντος καπιταλισμού, οι αστικοδημοκρατικές επαναστάσεις του είδους της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 είναι αδύνατες. Εναποτίθεται στο προλεταριάτο των καθυστερημένων χωρών να τεθεί επικεφαλής στο κίνημα για την απελευθέρωση αυτών των χωρών από τον φεουδαρχισμό καθώς και από τον καπιταλισμό.
Η πολιτική επανάσταση του Απριλίου του 1931 δεν έλυσε τίποτα.[ix] Η ιστορία αυτής της δημοκρατίας των «trabajadores de todas clases»[x] είναι μια ιστορία διαρκών αναταραχών. Ο βασιλιάς έφυγε για να περνά καλά στα καμπαρέ των ωραιότερων Ευρωπαϊκών πρωτευουσών και δήλωσε στις κυρίαρχες τάξεις: «Κάντε ό,τι θέλετε». Δεν ήταν όμως εύκολο. Η ιστορία των πέντε ετών 1931-36 είναι η ιστορία μόνιμων στρατιωτικών συνωμοσιών, αντιδραστικών πραξικοπημάτων (Sanjurjo)[xi], προσπάθειες να φιμώσουν το προλεταριάτο με μια αντιδραστική δικτατορία υπό κοινοβουλευτικό μανδύα (Gil Robles-Lerroux)[xii] από τη μια και από την άλλη οι ηρωικοί αγώνες του Ισπανικού προλεταριάτου. Αυτοί οι αγώνες πήραν τη μορφή του Αναρχικού κινήματος, χωρίς προοπτική είναι αλήθεια, οι οποίοι όμως έσυραν μαζί τους σημαντικά τμήματα του προλεταριάτου, ιδιαίτερα στην Καταλονία ή αποτέλεσαν τμήμα των μαζικών κινημάτων που οδήγησαν στην ένδοξη Κομμούνα στις Αστούριες. Ήταν μια ιστορία λοκ άουτ αλλά και πανίσχυρων απεργιών. Ήταν η ιστορία αγροτικών εξεγέρσεων που πήραν τη μορφή των Jacqueries.[xiii]
Η χώρα βρίσκοταν σε μόνιμη αναταραχή. Η αγροτιά ήθελε γη. Η Δημοκρατία των «trabajadores de todas clases», που ελέγχονταν από την κυβέρνηση του κυρίου Azana τους έδωσε σφαίρες. Η πανέμορφη Δημοκρατία συνέχιζε να δίνει στους αγρότες της Ανδαλουσίας σφαίρες ακόμα και όταν χάρη στη νίκη του Λαϊκού Μετώπου, ο κύριος Azana βρέθηκε στο ανώτατο αξίωμα, αυτό του Προέδρου της Δημοκρατίας. Υπερασπίστηκε τους ευγενείς και τις μαρκησίες και τη ζωή τους ως πλούσιους, τεμπέληδες αργόσχολους. Οι εργάτες ήταν οργανωμένοι σε ισχυρά συνδικάτα και τα αφεντικά απαιτούσαν ισχυρά μέτρα από την κυβέρνηση.
Η δίωξη των προλεταριακών οργανώσεων ήταν το ίδιο μεγάλη τόσο κάτω από τους Gil Robles και Lerroux όσο και στα χειρότερα χρόνια της δικτατορίας του Πρίμο ντε Ριβέρα[xiv], και έφθασε ως την αιματηρή καταστολή της Κομμούνας στις Αστούριες. Η Δημοκρατία προστάτευσε τους στρατηγούς της μοναρχίας και εγγυήθηκε τις θέσεις τους αλλά οι στρατηγοί δεν είχαν ηρεμήσει καθώς πίσω από τη Δημοκρατία έβλεπαν το προλεταριάτο. Θεώρησαν τη Δημοκρατία υπεύθυνη για τον επαναστατικό κίνδυνο. Θεσπίστηκε επίσημος νόμος για τον διαχωρισμό κράτους και εκκλησίας. Αν και ο κλήρος ενοχλήθηκε, καθώς ένιωθε να απειλείται, ο νόμος δεν άγγιζε την πραγματική του εξουσία, την οικονομική του δύναμη. Η Δημοκρατία στην πραγματικότητα προστάτευε την εκκλησία αλλά η εκκλησία δυσφορούσε πάρα πολύ με την απώλεια των εγκόσμιων φιλοδοξιών της κ.ο.κ. χωρίς τέλος. Κανένας δεν ήταν ικανοποιημένος και όλοι ήταν δυσαρεστημένοι.
Η ακαταστασία συνέχισε να αυξάνεται. Ο Gil Robles, ο διορατικός εκπρόσωπος της Ισπανικής μπουρζουαζίας, κατανόησε ότι δεν υπήρχε τίποτα άλλο να γίνει με τον κοινοβουλευτισμό. Μερικές μέρες πριν από το πραξικόπημα του στρατού τον Ιούλιο του 1936, εγκατάλειψε το κοινοβούλιο, βροντώντας την πόρτα πίσω του. Αυτή η κίνηση δεν ήταν απλά μια χειρονομία. Ήταν η οριστική ρήξη της μπουρζουαζίας με την δημοκρατία.
Οι πέντε μήνες του Λαϊκού Μετώπου από τον Φεβρουάριο έως τον Ιούλιο του 1936 ήταν μήνες μεγάλων αναταραχών. Οι στρατηγοί, η εκκλησία και οι τράπεζες, βοηθούμενες από το ξένο κεφάλαιο, προετοίμαζαν το σατανικό πραξικόπημα τους. Οι αγρότες εξεγέρθηκαν. Οι εργάτες έχασαν την υπομονή τους και κατέβηκαν σε απεργία. Ωστόσο, οι ηγέτες του Λαϊκού Μετώπου τους συμβούλευσαν να περιμένουν, πάντα να περιμένουν και να έχουν εμπιστοσύνη στην κρατική μηχανή της νόμιμης κυβέρνησης που επρόκειτο να εκδιωχθεί. Ήταν τώρα στο χέρι των εργατών να πάρουν την πρωτοβουλία των κινήσεων αλλά είχαν παραλύσει από το Λαϊκό Μέτωπο.
Τέτοιοι όμως περιορισμοί δεν υπήρχαν από την άλλη πλευρά των οδοφραγμάτων. Η αντίδραση αισθάνθηκε τον κίνδυνο της ανερχόμενης επανάστασης. Οι Mola, Cabanellas[xv]και Φράνκο ήταν τα εργαλεία των αντιδραστικών τάξεων. Συμπαρατάχθηκαν με τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι αλλά επίσης και με το αγγλικό κεφάλαιο. Οι Χίτλερ και Μουσολίνι ήταν σε επιφυλακή και προφανώς αναζητούσαν στρατηγικές θέσεις στην Ισπανία. Ο Φράνκο τους χρησιμοποίησε και αυτοί τον χρησιμοποίησαν για ιμπεριαλιστικούς λόγους. Το κατανοούμε το ίδιο καλά με τους José Diaz και Alvarez del Vayo[xvi]. Αυτό όμως είναι μόνο μια όψη του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου και όχι η σημαντικότερη!
Ο κύριος στόχος του διεθνούς καπιταλισμού, τόσο των φασιστικών όσο και των δημοκρατικών χωρών, ήταν και παραμένει η συντριβή της «Κόκκινης Μάστιγας», που ισοδυναμεί με την συντριβή του προλεταριάτου και με τον μόνο δυνατό τρόπο για τη διασφάλιση και τη συνέχιση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης σε μια χώρα όπου η αστική δημοκρατία δεν έχει πιθανότητα συνεχούς επιβίωσης. Από τα παραπάνω προκύπτει η όλη πολιτική της «μη επέμβασης» και της ενότητας (πραγματικής αυτή τη φορά) του διεθνούς καπιταλισμού, συμπεριλαμβανομένης και της δημοκρατικής ποικιλίας. Προφανώς οι τελευταίοι θα μπορούσαν να ελιχθούν εναντίον των Φασιστών ανταγωνιστών τους στην Ισπανία στέλνοντας περιστασιακά μερικά όπλα για να παραταθούν οι σκοτωμοί[xvii] αλλά δεν μπορούσαν να εμπλακούν ολοκληρωτικά – και να σώσουν την Ισπανική εργατική τάξη από τον Φασισμό.
Δεν θα αρνηθούμε τον ρόλο των πρακτόρων του Χίτλερ και του Μουσολίνι στο ξέσπασμα του εμφυλίου. Ωστόσο, κάτι τέτοιο απέχει πάρα πολύ από το να εξηγήσουμε τον πόλεμο μόνο με τις μηχανορραφίες τους.
Αν ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν το Φράνκο (και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι είναι μόνο αυτοί που θα τον χρησιμοποιήσουν στο μέλλον)[xviii], αυτό οφείλεται στο ότι υπήρξε μια μεγάλη μάχη στην ίδια την Ισπανία: μεταξύ του Φασισμού και του προλεταριάτου. Δεν επινόησαν τον Φράνκο στα υπουργικά συμβούλια τους αλλά στηρίχθηκαν στις υπάρχουσες αντιδραστικές δυνάμεις της ίδιας της Ισπανίας. Η θεωρία που εξηγεί τον Φασισμό με την επέμβαση των «ξένων πρακτόρων» είναι τόσο γελοία όσο και η θεωρία που εξηγεί κάθε επαναστατικό κίνημα, σε οποιοδήποτε μέρος της υφηλίου, με τους «ελιγμούς πρακτόρων από τη Μόσχα». Αυτό είναι μια ακόμα απόδειξη της χυδαιότητας και της ηλιθιότητας που κηρύσσουν οι ιδεολόγοι της Κομιντέρν.
Η εξέγερση της 18ης Ιούλη ήταν μια προσπάθεια να σύρουν την Ισπανία προς τα πίσω και να εμποδίσουν βίαια τον δρόμο της προς την ανάπτυξη. Ο Φασισμός μας έριξε το γάντι. Το προλεταριάτο αποδέχθηκε την πρόκληση σε μάχη και δεν εξεγέρθηκε για να υπερασπιστεί την σάπια Δημοκρατία, η οποία το εκμεταλλευόταν και γέννησε το Φασισμό. Εξεγέρθηκε για να απελευθερωθεί.
Μετάφραση Aρ. Mα.
Επιμέλεια Θ.K.
[i] Η L’Humanité ήταν η καθημερινή εφημερίδα του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος και η LePopulaireήταν η καθημερινή εφημερίδα του Γαλλικού SFIO (Σοσιαλιστικό Κόμμα). Και οι δυο υποστήριζαν την πολιτική του Λαϊκού Μετώπου.
[ii] «…η απελευθέρωση της Ισπανίας από το ζυγό των Φασιστών αντιδραστικών είναι… η κοινή υπόθεση ολόκληρης της πρωτοπόρας και προοδευτικής ανθρωπότητας» ήταν η φράση που είχε χρησιμοποιήσει το 1936 ο Στάλιν στο τηλεγράφημά του προς τον José Diaz. Αυτή είναι η μόνη φράση και ανακοίνωση που έχει κάνει ο Στάλιν για την Ισπανία εδώ και τρία χρόνια. Βέβαια, ως ο ηγέτης του διεθνούς προλεταριάτου και ένας πνευματικός γίγαντας, για να έχει μια τέτοια προοπτική χρειαζόταν μια τέτοια ευφυΐα, που ο κόσμος δεν έχει δει ακόμα. (Καζανόβα)
[iii] «Προς την πόλη και τον κόσμο» – το προοίμιο του Πάπα στις επίσημες αναγγελίες του.
[iv] Ήθελαν ακόμα να αποκρύψουν από τη δημοκρατική γνώμη το γεγονός ότι οι Ισπανοί εργάτες είχαν πάρει στα χέρια τους όλα τα σημαντικά εργοστάσια. Προφανώς δεν μπορούσαν να εξαπατήσουν τους «δημοκράτες» καπιταλιστές της Γαλλίας και της Βρετανίας, που γνώριζαν πώς να πληροφορούνται επιτόπου. Ωστόσο κατάφεραν από την άλλη να εξαπατήσουν το προλεταριάτο των άλλων χωρών. (Καζανόβα).
[v] Γκεόργκι Δημητρόφ (1882-1949), Βούλγαρος και ένας από τους κατηγορούμενους στην περιβόητη δίκη για τον εμπρησμό του Ράϊχσταγκ. Ήταν πρόεδρος της Κομμουνιστικής Διεθνούς κατά τη διάρκεια του Λαϊκού Μετώπου.
[vi] Από αυτήν την άποψη είναι σημαντικό το άρθρο κάποιου Φορτίν, εργαζόμενου στην Περιφερειακή Επιτροπή της CNT, «Απάντηση στο Styr-Nhair», που δημοσιεύτηκε στην LaRévolutionProletarienne, όπου αναδύεται η αποκρουστική μυωπία ενός Γάλλου αναρχικού σ’ όλη της οξύτητα. (Καζανόβα).
[vii] Αλεξάντερ Φιοντόροβιτς Κερένσκι (1881-1970). Πρωθυπουργός και υπουργός πολέμου της Προσωρινής Κυβέρνησης, που ανέτρεψε η Μπολσεβίκικη Επανάσταση τον Οκτώβριο του 1917.
[viii] Οι Γιακωμπίνοι ήταν οι μικροαστοί ηγέτες της επαναστατικής δημοκρατίας της Γαλλίας κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης του 1789.
[ix] Η πτώση του Βασιλιά Αλφόνσου του ΧΙΙΙ από την εξουσία και ο ερχομός της Δημοκρατίας στην Ισπανία το 1931 δεν άλλαξε ιδιαίτερα την πολιτική δομή της Ισπανίας (μια διεφθαρμένη κοινοβουλευτική δημοκρατία ήταν το επακόλουθο μιας ξεμωραμένης στρατιωτικής δικτατορίας και ενός ανακατωσούρα βασιλιά) και καθόλου την κοινωνικής της δομή.
[x] «De trabajadores de todas clases» -των εργατών όλων των τάξεων- σύμφωνα με την φόρμουλα του Ισπανικού συντάγματος. (Καζανόβα).
[xi] Στρατηγός José Sanjurjo Sacanell (1872-1936): προσπάθησε να ανατρέψει τη νέα δημοκρατία στην Ισπανία του 1932 με ένα πρόωρο στρατιωτικό πραξικόπημα. Η τιμωρία ήταν εκπληκτικά μικρή.
[xii] Ο José Maria Gil Robles y Quinones (1899-1980) ήταν ο ηγέτης της CEDA και ένας ακραίος δεξιός κορπορατιστής του είδους του Dollfüss. Η προσπάθειά του να γίνει Πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια του «bienio negro» επιτάχυνε την εξέγερση στις Αστούριες. Ο Alejandro Lerroux Garcia (1864-1949) ήταν ένας διεφθαρμένος Ριζοσπάστης ποςλιτικός που είχε γίνει γνωστός λόγω του αντικληρικαλισμού του. Ωστόσο η κυβέρνησή του ήταν γεμάτη παπάδες.
[xiii] Οι Jacqueries ήταν οι βίαιες αγροτικές εξεγέρσεις στη Γαλλία κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα.
[xiv] Ο Στρατηγός Don Miguel Primo de Rivera y Orbaneja (1870-1930) ήταν ο αρχιστράτηγος της Καταλωνίας, ο οποίος το 1923 κατέλαβε την εξουσία για να εμποδίσει την ανατροπή του βασιλιά και διοίκησε την Ισπανία υπό στρατιωτική δικτατορία έως ότου παραιτήθηκε και πέθανε από το ποτό στο Παρίσι.
[xv] Ο στρατηγός Emilio Vidal Mola (1887-1937) και ο στρατηγός Miguel Cabanellas Ferrer (1872-1938) ήταν σημαντικοί διοικητές στο Εθνικιστικό στρατόπεδο και μια ένα μικρό χρονικό διάστημα αντίπαλοι του Φράνκο για τη θέση του δικτάτορα της Εθνικιστικής Ισπανίας.
[xvi] Ο Julio Alvarez del Vayo (1891-1975) ήταν κρυπτοσταλινικός εντός της αριστερής πτέρυγας του Σοσιαλιστικού κόμματος και στενός συνεργάτης του Λάργκο Καμπαλέρο, τον οποίον πρόδωσε. Ήταν ο υπουργός εξωτερικών της Κυβέρνησης Λαϊκού Μετώπου και υπεύθυνος για την καθυπόταξη της εξωτερικής πολιτικής της σ’ αυτήν της ΕΣΣΔ και για την απόρριψη βοήθειας στους Μαροκινούς, που προσφέρθηκαν να εξεγερθούν πίσω από τις γραμμές του Φράνκο.
[xvii] Κάποιοι πωλητές υλικών πυροβολικού πουλούσαν όπλα και στις δυο πλευρές. Όπως είχε πει και ο Vespasian «non olet» – «το χρήμα είναι άοσμο». (Καζανόβα).
[xviii] Αν κερδίσει ο Φράνκο, θα έχει κάθε λόγο να αλλάξει τους αφέντες του. Από τη μεριά της Ιταλίας και της Γερμανίας έχει μόνο χρέη. Η προσέγγιση με τη δημοκρατία από την άλλη θα τους επιτρέψει να αποπληρωθούν. Αυτό θα είναι δύσκολο καθώς ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι θα έχουν πάρει τα μέτρα τους. Κανένα όμως μέτρο δεν αξίζει με τον συνεχώς μεταβλητό συσχετισμό των δυνάμεων. Δεν είμαστε προφήτες. Το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι ότι ο νικητής Φράνκο θα προσπαθήσει να παίξει σε διπλό ταμπλό, όπως η Πολωνία ή η Γιουγκοσλαβία. (Καζανόβα).
