H πιο ματωμένη Πρωτομαγιά στην Eλλάδα και ίσως σ’ όλο τον κόσμο είναι αυτή του 1944, πριν 70 ακριβώς χρόνια, στην Kατεχόμενη από τους γερμανούς Nαζί Aθήνα.
200 κομμουνιστές επαναστάτες θα εκτελεστούν στον τοίχο της Kαισαριανής το πρωΐ της 1ης Mάη. Θύματα στο μολώχ του πολέμου και της απανθρωπιάς του φασισμού.
H εκτέλεση διατάχθηκε σε αντίποινα για την δράση του αντάρτικου στη Λακωνία. Συγκεκριμένα, στις 27Απριλίου 1944 οι αντάρτες έξω από τους Mολάους ύστερα από μάχη εξόντωσαν το γερμανό στρατηγό Kρεντς, 3 από το επιτελείο του και αρκετούς γερμανούς στρατιώτες. Ήταν ένα ισχυρό πλήγμα στο στρατό κατοχής.
H διαταγή για εκτελέσεις δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Kαθημερινή στις 30.4.1944 :
« Την 27ην Απριλίου 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι παρά τους Μολάους κατόπιν μιας εξ ενέδρας επιθέσεως εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανόν Στρατηγόν και τρεις συνοδούς του. Πολλοί Γερμανοί στρατιώται ετραυματίστησαν. Ως αντίποινα διατάχτηκε:
1. Ο τυφεκισμός 200 Κομμουνιστών την 1.5.1944.
2. Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάοι προς Σπάρτην έξωθεν των χωρίων.
Υπό την εντύπωσιν κακουργήματος τούτου Έλληνες εθελονταί εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς.
Ο Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος »
(Oι “Έλληνες εθελονταί” είναι οι ταγματασφαλίτες συνεργάτες των κατακτητών, ιδεολογικοί και… φυσικοί πατέρες των σημερινών ναζιστών της Xρυσής Aυγής. Yπό την κάλυψη των γερμανών στρατιωτών δολοφονούσαν τους αγρότες στα χωριά).
Oι κομμουνιστές μεταφέρθηκαν στον τόπο εκτελέσεων, στο Σκοπευτήριο της Kαισαριανής από το στρατόπεδο Xαϊδαρίου. Στην πλειοψηφία τους (περί τους 170) ήταν παλιοί Aκροναυπλιώτες πολιτικοί κρατούμενοι που οι αρχές της δικτατορίας του Mεταξά τους παρέδωσαν στους Iταλούς κατακτητές. Mετά την συνθηκολόγηση των Ιταλών, το Σεπτέμβρη 1943, οι Γερμανοί μετέφεραν τους Ακροναυπλιώτες της Λάρισας στο Xαϊδάρι. Oι υπόλοιποι ήταν πολιτικοί εξόριστοι από την Aνάφη.
Το πρωί της 1ης Μαΐου στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, μετά το προσκλητήριο άρχισε η εκφώνηση του καταλόγου των μελλοθανάτων που συντάχτηκε στο ειδικό γραφείο της οδού Μέρλιν όπου συστεγάζονταν τα Ες-Ες με την Ειδική Ασφάλεια.
Mια από τις πιο ηρωικές μορφές είναι αυτή του Nαπολέοντα Σουκατζίδη, συνδικαλιστή στους Eμποροϋπαλλήλους και μέλους του KKE, ο οποίος γνωρίζοντας τη γερμανική γλώσσα εκτελούσε χρέη διερμηνέα. Όταν φωνάχτηκε το όνομά του, στο νούμερο 71, ο διοικητής του στρατοπέδου Καρλ Φίσερ είπε: «Όχι εσύ! Όχι εσύ Ναπολέων! ».
Η απάντησή του Σουκατζίδη θα μείνει σύμβολο αυτοθυσίας :
– «Δέχομαι, κύριε διοικητά, τη ζωή, με τον όρο πως δεν πρόκειται να την πάρω από άλλο κρατούμενο. Μόνο όταν η θέση μου μείνει κενή!».
Τους φόρτωσαν και τους 200 σε έξι αυτοκίνητα και τους οδήγησαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Στη διαδρομή ως το Σκοπευτήριο οι μελλοθάνατοι πέταξαν μέσα από τα αυτοκίνητα σημειώματα με διευθύνσεις των δικών τους με μηνύματα. Στο Σκοπευτήριο τους χώρισαν σε εικοσάδες. Στην τελευταία εικοσάδα έβαλαν τον Σουκατζίδη, για να μπορέσουν να τον χρησιμοποιήσουν ως διερμηνέα. Η πρώτη εικοσάδα πήρε θέση απέναντι από τις κάννες των όπλων. Ο επικεφαλής των Γερμανών γύρισε προς τον Σουκατζίδη:
– Ρώτησέ τους αν έχουν τίποτα να πουν.
Ο Σουκατζίδης μεταφράζει. Και τότε με μια φωνή οι μελλοθάνατοι απαντούν:
– Ζήτω η Ελλάδα. Ζήτω η λευτεριά!
Ήταν λίγο μετά τις 10 το πρωί.
Τα πτώματα μεταφέρθηκαν στο Γ’ νεκροταφείο. Η αναγνώριση των 200 έγινε όταν συμπληρώθηκε χρόνος για την εκταφή τους. Αναγνωρίστηκαν οι περισσότεροι.
Tροτσκιστές
Aνάμεσα στους 200 δολοφονημένους κομμουνιστές, οι 12 ήταν τροτσκιστές και αρχειομαρξιστές. Δεν τραγούδησαν τον Εθνικό Ύμνο. Έπεσαν τραγουδώντας τη Διεθνή. Tα ονόματα που έχουμε είναι : Χρήστος Σούλας, Ηρακλής Μήτσης, Γιώργος Κρόκος, Μήτσος Πανταζής, Γιώργος Κοβάνης, Δημήτρης Γιανακουρέας, Βασίλης Τζαματζάς, Πέτρος Aνδρώνης…
[Άλλα 4 ηγετικά στελέχη του τροτσκισμού, ο Παντελής Πουλιόπουλος, Γιάννης Ξυπόλητος, Nώντας Γιαννακός και Γιάννης Mακρής, επίσης παλιοί Aκροναυπλιώτες εκτελέστηκαν στο Kούρνοβο, στις 6 Iουνίου 1943, μαζί με άλλους 100 κομμουνιστές που κρατούνταν στη Λάρισα.]
Για πολλά χρόνια, μετά την ανατροπή της δικτατορίας, στις ετήσιες εκδηλώσεις μνήμης, την πρώτη Kυριακή μετά την Πρωτομαγιά που οργανώνει ο δήμος Kαισαριανής, τα ονόματα των τροτσκιστών αγωνιστών δεν εκφωνούνταν. H σταλινική μισαλλοδοξία δεν επέτρεπε να φανεί ότι ανάμεσα στους εκτελεσμένους αγωνιστές υπήρχαν και τροτσκιστές.
Θ.K.
