Έργα και ημέρες Λοβέρδου
Yπηρεσίες Ψυχικής Yγείας
στη λογική της “ασφάλειας”
και της ιδιωτικοποίησης
Στην ολοσχερή αποδόμηση του όποιου συστήματος ψυχικής υγείας υπήρχε μέχρι τώρα (στρεβλού, δυσλειτουργικού και άκρως υποχρηματοδοτημένου) και στην πλήρη ιδιωτικοποίηση αυτού που θ΄ απομείνει, προχωράει η κυβέρνηση μετά από την, κομμένη και ραμμένη στη λογική του μνημονίου, εισήγηση της «ομάδας για την αναθεώρηση του Ψυχαργώς» που διόρισε πριν ένα χρόνο ο Λοβέρδος.
Σ΄ ένα πολυσέλιδο κείμενο – έκθεση ιδεών, οι πάλαι ποτέ μεταρρυθμιστικές ιδέες, αντί για την αμφισβήτηση και υπέρβαση της κατεστημένης ψυχιατρικής και του ιδρυματικού συστήματος φροντίδας, χρησιμοποιούνται, μεταλλαγμένες οι ίδιες ως προς το ανατρεπτικό τους περιεχόμενο, ως άλλοθι για την διατήρησή του και την περαιτέρω κατασταλτική μετάλλαξή του.
Δυο είναι τα πιο χτυπητά σημεία αυτής της αναθεώρησης : πρώτον η πρόταση, που από καιρό εκκρεμούσε (και είναι μάλλον στο δρόμο της νομοθετικής ρύθμισης), για ιδιωτικοποίηση και του τελευταίου είδους κοινοτικής δομής ψυχικής υγείας, που προβλεπόταν μέχρι τώρα να ιδρύεται και να λειτουργεί μόνο από το Δημόσιο, δηλαδή, των Κέντρων Ψυχικής Υγείας (ΚΨΥ). Τώρα, ΚΨΥ θα μπορούν να ιδρύουν και οι ΜΚΟ. Αλλωστε, οι εισηγητές – μέλη της Επιτροπής είναι ιδιοκτήτες ΜΚΟ, ή συνδέονται στενά με αυτές.
Προτείνεται η άμεση ίδρυση, μέσω ΕΣΠΑ, 18 ΚΨΥ από ΜΚΟ, με ταυτόχρονη αλλαγή του νόμου που τα επιτρέπει, μέχρι τώρα, μόνο στο δημόσιο και με την υποσημείωση, παραπλεύρως της πρότασης σε σχέση με ‘τα υπέρ και τα κατά’ της, «μικρό πολιτικό κόστος περί ‘ιδιωτικοποίησης’ της ψυχικής υγείας».
Είναι χαρακτηριστικό για το είδος της πολιτικής και την ηθική, που διαπερνά όλο το συρφετό που συνωστίζεται γύρω από τους επιτελείς της τρόικας, προκειμένου ν΄ απομυζήσει κονδύλια από το ΕΣΠΑ, ότι, 15 μέρες αφότου ανάρτησαν την πρότασή τους στην ιστοσελίδα του Υπουργείου, την ‘κατέβασαν’ και την ‘ξανανέβασαν’ αμέσως διορθωμένη, χωρίς τις υποσημειώσεις, που τους εκθέτουν ανοιχτά ως προς το πώς επεξεργάζονται τις μνημονιακές ‘μεταρρυθμίσεις’.
Γνωρίζουν ότι οι προσλήψεις θα είναι ‘ορισμένου χρόνου’, ότι οι δομές δεν θα μπορούν να στηριχτούν μ΄ αυτόν τον τρόπο μετά το τέλος της χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ, ότι έτσι συντελούν στην πλήρη απαξίωση και απεξάρθρωση της ψυχικής υγείας.… αλλά γνωρίζουν ότι υπάρχει και μια ‘αρπαχτή’ για 2 χρόνια.
Το δεύτερο σημείο που αξίζει ν΄ αναφερθεί, είναι αυτό που αφορά την πρόταση για εισαγωγή του αγγλικού μοντέλου των high και medium security νοσοκομείων για τους λεγόμενους «ακαταλόγιστους» ψυχικά πάσχοντες (αυτούς που έχουν διαπράξει ποινικό αδίκημα), αλλά, όπως έγινε και στην Αγγλία επί Μπλερ, τα προορίζουν και για όποιον κρίνεται ότι έχει «διαταραχή προσωπικότητας», αυτό που αποκαλούν Severe Dangerous Personality Disorder (SDPD). Ενας περισσότερο νομικοδικαστικός παρά ιατρικός όρος, που μπορεί να αφορά (και πρωτίστως αφορά) τον όποιο νεολαίο κριθεί «επικίνδυνος για την δημόσια τάξη» και, αντί να του παρασχεθεί φροντίδα και στήριξη, του παρέχεται είσοδος όχι στις υπερκορεσμένες φυλακές αλλά, μέσω της ψυχιατρικοποίησης, στα «ψυχιατροδικαστικά καταστήματα», όπου, όμως, δεν χρειάζεται καν απόφαση δικαστηρίου, αλλά απλώς η γνωμάτευση του ψυχιάτρου (όπως γίνεται στην Μ. Βρετανία και, όπως λένε στην ανωτέρω έκθεση, εισαγωγή «απευθείας από την κοινότητα»). Αν δηλαδή, κάποιος, άνεργος από πάντα, χωρίς κανένα μέλλον, χωρίς κανένα στήριγμα, βγάλει την οργή του σε μια τζαμαρία, μπορεί να κριθεί ως πάσχων από Σοβαρά Επικίνδυνη Διαταραχή Προσωπικότητας και η αντίδραση στην καταπίεση και στον αποκλεισμό του να κριθεί και να ταξινομηθεί ως νόσος που χρειάζεται εγκλεισμό!
Γι’ αυτό και οι επιτελείς του Λοβέρδου κρίνουν ότι, για να επιτύχει η «ψυχιατρική μεταρρύθμιση» χρειάζεται ένα «πλέγμα ασφάλειας», προκειμένου και η «κοινωνία να αισθάνεται ασφάλεια». Ο τονισμός είναι στην «ασφάλεια» (ως πτυχή του «κράτους ασφάλειας που οικοδομούν») και όχι στην φροντίδα. Επομένως προκρίνουν, υπηρεσίες δομημένες στη λογική της ασφάλειας και της παράδοσης στα χέρια των ιδιωτών – δυο άξονες που συνδέονται μεταξύ τους, καθώς, στις χώρες αναφοράς (Μ. Βρετανία, ΗΠΑ κλπ), τα «ειδικά νοσοκομεία», όπως και άλλες λειτουργίες ασφάλειας, έχουν σε μεγάλο βαθμό περάσει στον ιδιωτικό τομέα…
Θόδωρος Μεγαλοοικονόμου
