Οι Λαϊκές Συνελεύσεις γειτονιάς σε σταυροδρόμι

Η «ΑΥΤΟ-ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ» ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ Η «ΑΥΤΟΡΓΑΝΩΣΗ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ» ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΒΑΣΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΟΥ DNA ΤΟΥΣ

 

Μεταξύ δύο δρόμων φαίνεται πως βρίσκονται οι σχεδόν 150 λαϊκές συνελεύσεις, τοπικές κινήσεις αλλά και οι συνοικιακοί κοινωνικοί χώροι που λειτουργούν εδώ και σχεδόν δύο χρόνια στις γειτονιές όλων των μεγάλων πόλεων της χώρας.

Ο ένας δρόμος είναι αυτός της περιθωριοποίησης. Αυτή θα μπορούσε να έλθει είτε μέσω της ολοένα και πιο περιορισμένης τοπικής και συγκυριακής δράσης, είτε μέσω ενσωμάτωσης στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο άλλος δρόμος είναι αυτός της πάλης για την αυτο-κυβέρνηση των μαζών -ο δρόμος της εργατικής εξουσίας- και όχι απλά της αυτοργάνωσης (κάπου δίπλα στην αστική εξουσία) ή απλής εκδήλωσης της αναγκαίας αλλά όχι ικανής αλληλεγγύης.

Καθώς ο αριθμός των ατόμων που συμμετέχουν σ’ αυτά τα μορφώματα συρρικνώνεται, παρότι δεν έχει ακόμα συρρικνωθεί σημαντικά ο αριθμός τους είναι η ώρα να αποφασίσουν οι ίδιες οι συνελεύσεις και τα στέκια, μέσα από τις δικές τους διαδικασίες προς τα που θέλουν να πάνε.

 

Οι πρωτότυπες -για τα ελληνικά δεδομένα- μορφές οργάνωσης των μαζών γιγαντώθηκαν κυρίως μετά την εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008 και έφτασαν στο αποκορύφωμα της μαζικοποίησής τους κατά τη διάρκεια αλλά και λίγο μετά τις παλλαϊκές συγκεντρώσεις στις πλατείες της χώρας του Μάη-Ιούνη 2011 ενάντια στο Μνημόνιο. Ήταν ο αντίκτυπος της αιγυπτιακής Tαχρίρ στην ισπανική Πουέρτα ντελ Σολ, και από εκεί στην Aθήνα. Πρώτα, απ’ όλα, λοιπόν οι συνελεύσεις στην Ελλάδα ήταν μέρος ενός παγκόσμιου κύματος αγώνων ενάντια στον παγκοσμιοποιημένο χρεοκοπημένο καπιταλισμό και τα καθεστώτα του.

Έπειτα, όμως, ακολούθησε μια αργή αλλά σταθερή πορεία συρρίκνωσης των συνελεύσεων στην Ελλάδα και αυτό για τρεις λόγους:

• Η συντριπτική πλειοψηφία των ηγεσιών της αριστεράς είτε δεν θέλησε (ΚΚΕ), είτε θέλησε μόνο μέχρι ενός σημείου (ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ) να ενισχύσει τις μορφές αυτο-οργάνωσης των πλατύτερων εργατικών και λαϊκών μαζών που δεν μπορούν να ενταχθούν σε κάποιο συνδικάτο, ειδικά σε συνθήκες προχωρημένης καπιταλιστικής χρεοκοπίας και διάλυσης του κοινωνικού ιστού.

• Ο δεύτερος λόγος αποδυνάμωσης των λαϊκών συνελεύσεων ήταν η είσοδος της χώρας σε μία παρατεταμένη προεκλογική περίοδο που κράτησε ουσιαστικά τέσσερις μήνες (Φλεβάρης – Ιούνης 2012). Η επιβολή της εκλογικής «διεξόδου» από πλευράς αστικών και αριστερών κομμάτων πάνω στις μαχόμενες μάζες δεν οδήγησε σε κάποια αναβίωση των αστικών κοινοβουλευτικών αυταπατών των τελευταίων. Ωστόσο πέτυχε εκείνη την περίοδο μια σταδιακή αποχώρησή τους από τους δρόμους και τις πλατείες.

• Ο τρίτος λόγος αποδυνάμωσής τους ήταν η εκλογική εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του Μάη-Ιούνη 2012 λόγω της στόχευσής του σε μια αριστερή κυβέρνηση βασισμένη στον κοινοβουλευτισμό, αλλά και στα… κινήματα. Οι αυταπάτες που ο ΣΥΡΙΖΑ καλλιέργησε συστηματικά σε μεγάλο μέρος των μαζών (κυρίως εκείνων που συμμετείχαν στις γενικές απεργίες κλπ.) για πιθανή διέξοδο από την κρίση μέσω εκλογών μετατράπηκαν σε αυταπάτες για πιθανή διέξοδο μέσω μιας “αριστερής κυβέρνησης”. Αυτή η τάση εκδηλώθηκε και μετεκλογικά με τη συμμετοχή σημαντικού μέρους του κόσμου του αγώνα στις «τοπικές συνελεύσεις» του ΣΥΡΙΖΑ και στις μαζικές εγγραφές νέων μελών στο νέο πολιτικό μετωπικό σχηματισμό.

• Ο τέταρτος λόγος ήταν η απειρία, και η πολιτική σύγχυση αλλά και η μικρή πολιτική απήχηση όσων επέμειναν να στηρίζουν αυτές τις διαδικασίες γύρω από το ρόλο και το στόχο τους.

 

Συνελεύσεις γειτονιάς: συρρικνωμένες αλλά όχι αδρανείς

Η αποδυνάμωση που υπέστησαν οι συνελεύσεις (μετά το αποκορύφωμά τους το καλοκαίρι του 2011 μέχρι σήμερα) δεν σήμαινε σε καμία περίπτωση αδρανοποίηση, πόσο μάλλον εξαφάνισή τους.

Από τους πρώτους αγώνες τους ενάντια στο χαράτσι των ακινήτων μέσω ΔΕΗ και τη συμμετοχή τους με ξεχωριστό και μαζικό μπλοκ στις γενικές απεργίες που ακολούθησαν (μπλοκ συνελεύσεων Αθήνας) μέχρι την οργάνωση δράσεων αλληλεγγύης προς κάθε εργατικό αγώνα και κάθε διωκόμενο αγωνιστή και μετανάστη εργάτη και τις αντιφασιστικές κινητοποιήσεις, οι συνοικιακές συνελεύσεις παρέμειναν ζωντανές με διακριτή στο κίνημα παρουσία.

Σ’ αυτές τις δράσεις βρίσκονταν και συνεχίζουν να βρίσκονται εκατοντάδες άνθρωποι σε όλες σχεδόν τις συνοικίες από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη έως την πιο απομακρυσμένη γωνιά της χώρας. Αυτοί συναντώνται εδώ και δύο σχεδόν χρόνια τουλάχιστον κάθε εβδομάδα στις κεντρικές πλατείες των πόλεων της χώρας, συζητάνε και αποφασίζουν αγωνιστικές δράσεις μακριά από το αστικός κράτος και τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία.

Αν ήταν κάτι που κράτησε στις πλατείες και τους δρόμους των συνοικιών αυτούς τους λίγους αλλά πολύ επίμονους αγωνιστές δεν ήταν κάποια “ιδεοληψία”, δηλαδή αποκλειστικά και μόνο η πίστη στην αυτοργανωμένη μαζική δράση, αλλά η πλατιά υποστήριξη του χειμαζόμενου από τη μνημονιακή βαρβαρότητα λαού, ακόμα και αν αυτή δεν πήρε ως τώρα τη μορφή της άμεσης καθημερινής συμμετοχής.

Οι συνελεύσεις κρατήθηκαν στα πόδια τους, παρότι οι βασικές δυνάμεις της αριστεράς ουδέποτε στήριξαν ουσιαστικά τις συνελεύσεις και επιχείρησαν και έως ένα σημείο το πέτυχαν -όπως φάνηκε από το αποτέλεσμα των εκλογών της 17ης Ιούνη- να διοχετεύσουν το ποτάμι της λαϊκής οργής ενάντια στο αστικό πολιτικό σύστημα εξουσίας σε “αριστερά” κοινοβουλευτικά κανάλια ενσωμάτωσης.

Κόντρα σ’ αυτήν την τάση υπήρξε ένα τεράστιο κοινωνικό δυναμικό και ένα μικρό, αλλά διακριτό πολιτικό δυναμικό που κράτησε τις συνελεύσεις γειτονιάς όρθιες και εν πολλοίς έξω -αν και όχι χωρίς μεγάλες συγχύσεις- από κάθε σχέδιο συνδιαχείρισης της καπιταλιστικής κρίσης.

Ανοίγεται ένα νέο ευρύ πεδίο δράσης στις συνοικίες. Θα το «αξιοποιήσουμε»;

Πάνω απ’ όλα, είναι το ίδιο το απύθμενο βάθος της κρίσης που δεν… επιτρέπει -προς το παρόν- την ευόδωση των σχεδίων αστικής πολιτικής ενσωμάτωσης (μέσω του ΣΥΡΙΖΑ και των τοπικών του “συνελεύσεων” ) ή συντριβής των αυτοργανωμένων αντιστάσεων (βλέπε Σχέδιο ανακατάληψης κοινωνικών χώρων αντίστασης, όπως η Βίλα Αμαλίας κ.ά.).

• Όλα δείχνουν πως και το τρίτο Μνημόνιο καταρρέει και μαζί του θα συμπαρασύρει την άθλια τρικομματική κυβέρνηση και την ακροδεξιά κλίκα του Σαμαρά που είναι επικεφαλής της, καθώς δεν θα αντέξει το βάρος της παραπέρα χρεοκοπίας του ελληνικού και προπαντός του παγκόσμιου καπιταλισμού.

• Η αποτυχία άλλου ενός Μνημονίου και άλλης μίας Τροϊκανής κυβέρνησης να πετύχει τους συνολικούς στόχους των καπιταλιστών δεν σημαίνει πως θα σταματήσουν, φυσικά, τα καπιταλιστικά χτυπήματα στα τελευταία υπολείμματα δομών, υποδομών και δράσεων κοινωνικής πολιτικής από πλευράς του κράτους (υγεία, παιδεία, πρόνοια), ούτε θα καμφθεί η ανεργία, η υποαπασχόληση και η μαύρη εργασία. Αντιθέτως.

• Οι “Καλλικρατικοί” δήμοι και οι επικεφαλής τους όχι μόνο δεν μπορούν να αποτελέσουν “ανάχωμα” σ’ αυτήν την κοινωνική καταστροφή, αλλά επιδιώκουν να γίνουν οι τοπικοί διαμεσολαβητές της, σε βάρος της συντριπτικής πλειοψηφίας των κατοίκων σε όλες τις περιοχές.

Αυτό σημαίνει πως οι συνοικίες θα γίνουν ακόμα περισσότερο τόποι εκδήλωσης της νέας φάσης κοινωνικής βαρβαρότητας. Την ίδια στιγμή, όμως, θα αποτελέσουν αρένες μιας πρωτοφανούς σε έκταση κοινωνικής και πολιτικής σύγκρουσης, ειδικά καθώς θα πλησιάζουν οι επόμενες Εκλογές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Πολλώ δε μάλλον που αυτές θα συμπίπτουν με τις ευρωεκλογές (Ιούνης 2014). Γι’ αυτό, εξάλλου, ήδη συζητείται σε ανώτερους κυβερνητικούς κύκλους η αναβολή των πρώτων…

Από τη μια μεριά θα βρίσκονται οι ολοένα και περισσότεροι εξαθλιωμένοι κάτοικοι που θα αποζητούν την ικανοποίηση των ελάχιστων συνθηκών επιβίωσης. Από την άλλη, οι κυβερνώντες (Ευρωπαίοι, εθνικοί και τοπικοί) θα επιχειρούν διαρκώς να “χρυσώσουν” το δηλητηριώδες χάπι των περικοπών και των χαρατσιών παντός τύπου με πολυποίκιλα, ελάχιστα, βραχύβια και αδιέξοδα προγράμματα απασχόλησης, κατάρτισης, κοινωνικής βοήθειας (κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά ιατρεία, κλπ.) με κουτσουρεμένα κονδύλια μιας χειμαζόμενης από το φαύλο κύκλο λιτότητας –ύφεσης -διόγκωσης χρέους Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Διέξοδο από αυτήν τη διελκυστίνδα δεν μπορεί να δώσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Αυτός προτείνει απλώς την ενίσχυση αυτών των προγραμμάτων, “ξεχνώντας” πως οι Βρυξέλλες αποφασίζουν και όχι η… Κουμουνδούρου. Προτείνει την ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων, χωρίς να μας λέει που θα τα βρει τα λεφτά. Προτείνει -στην καλύτερη περίπτωση- τη συνύπαρξη των σημερινών αντιδραστικών και παρακμασμένων “δημοκρατικών” θεσμών κεντρικής και τοπικής διοίκησης με τις οργανώσεις των ίδιων των μαζών (συνελεύσεις, κινήσεις γειτονιάς, μαχητικά εργατικά σωματεία κλπ.).

Την ίδια μη-αποτελεσματικότητα θα έχει και το σχέδιο του ΚΚΕ για σύσταση μετώπων τύπου… ΠΑΜΕ στις γειτονιές (“λαϊκές επιτροπές”) στα πλαίσια της πάλης για τη “λαϊκή εξουσία” τύπου… πρώην Ανατολικής Γερμανίας.

Από την άλλη μεριά, όμως, δεν μπορεί κανείς αγωνιστής στις συνοικίες απλώς να. αγνοήσει τις τοπικές και κεντρικές αρχές, ούτε να τις «ανταγωνισθεί». Προπαντός δεν μπορεί να αγνοήσει τις δυνατότητες (μέσα παραγωγής -διανομής, εγκαταστάσεις, τεχνολογικός εξοπλισμός) που δίνει η κατοχή της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας για την άσκηση δράσεων στην κλίμακα όλης της κοινωνίας. Όσο αυτές οι δυνατότητες μένουν στα χέρια της αστικής τάξης, θα συντρίβονται και μαζί τους θα συντρίβεται η ζωή μας.

 

Χρειαζόμαστε έναν πολιτικό άξονα και ένα επεξεργασμένο σχέδιο δράσης

Ας μην ξεχνάμε, πως οι λαϊκές συνελεύσεις δεν εκφράζουν μόνο την ανάγκη της αυτοργανωμένης συλλογικής δράσης-επιβίωσης ενάντια στην εξαθλίωση, την εξατομίκευση και τον αφανισμό που μας επιβάλλει ο παρακμασμένος καπιταλισμός.

Πάνω απ’ όλα εκφράζουν την ανάγκη της αυτοκυβέρνησης των ίδιων των μαζών. Αυτή φάνηκε με διαφορετικό κάθε φορά αλλά εκκωφαντικό τρόπο τον Δεκέμβρη του 2008, στην επαύριο του οποίου δημιουργήθηκαν τα έμβρυα τους. Φάνηκε τον Μάη του 2011, όταν δηλαδή γεννήθηκαν ελπίζοντας στη δημιουργία μιας «άμεσης δημοκρατίας». Φάνηκε, όμως, ακόμα και τον Μάη-Ιούνη του 2012, όταν ξεκίνησε η διαδικασία ένταξής τους σε ένα σχέδιο “αριστερής” αστικής διακυβέρνησης.

Οι λαϊκές συνελεύσεις, οι κινήσεις γειτονιάς και οι τοπικοί κοινωνικοί χώροι γεννήθηκαν λόγω της ανάγκης των μαζών να αυτοκυβερνηθούν. Θα μπορέσουν να επιβιώσουν στο βαθμό που θα παλέψουν συνειδητά για να ικανοποιήσουν αυτήν την ανάγκη.

Η ανάγκη αυτή δεν μπορεί από καμία άποψη να ικανοποιηθεί στα πλαίσια μιας αστικής ψευτο-αριστερής κυβέρνησης, ούτε όμως και στα πλαίσια της πιο μαχητικής εξωκοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης ή μιας αντι-εξουσίας δίπλα στην υπάρχουσα αστική εξουσία.

Χρειαζόμαστε ένα ξεκάθαρο πολιτικό άξονα πάλης. Την πάλη για την εξουσία των εργατών. Μια εξουσία που θα είναι βασισμένη πάνω σε εργατικά συμβούλια, εργατικές επιτροπές, λαϊκές συνελεύσεις κλπ. Οι σημερινές λαϊκές συνελεύσεις, αν και αυτή τη στιγμή είναι μακριά από το να αποτελούν έναν από τους χώρους συγκέντρωσης και αυτοργανωμένης πάλης των μαζών πρέπει και μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν, βρίσκοντας το νέο δικό τους πολιτικό ρόλο. Σε κάθε περίπτωση, η περίοδος που έχουμε μπει θα δώσει πολλές ευκαιρίες.

Οι λαϊκές συνελεύσεις και τα τοπικά στέκια, το αμέσως επόμενο διάστημα -πέρα από την ενασχόλησή τους με οποιοδήποτε “συγκυριακό” τοπικό ζήτημα, θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη δράση τους προς τρεις κατευθύνσεις :

• Συστηματική επέμβαση σε μαζικούς χώρους εργαζομένων και ανέργων (επιχειρήσεις, παραρτήματα ΟΑΕΔ, μαχητικά σωματεία κ.ά) με στόχο την οργάνωση τοπικών επιτροπών εργαζομένων, ανέργων. Όλοι μαζί, συνοικιακές συνελεύσεις, εργατικές επιτροπές κλπ. να συντονίσουμε τη δράση μέσα από ανεξάρτητα κέντρα αγώνα.

• Μόνιμος συντονισμός των λαϊκών συνελεύσεων γειτονιάς ανά πόλη, ανά νομό και πανελλαδικά για τη διαμόρφωση ενός κοινού σχεδίου δράσεων και πολιτικών στόχων ενάντια στην κυβέρνηση, την τρόικα, τα μνημόνια και τους φασίστες

• Οργάνωση κοινωνικών δικτύων αλληλεγγύης (κοινωνικά ιατρεία, συσσίτια, φροντιστήρια, κά.) και, παράλληλα, διεκδίκηση της ικανοποίησης γενικών όρων επιβίωσης του λαού από το κράτος και τους καπιταλιστές με στόχο -όχι τη συνδιαχείριση- αλλά την ανατροπή τους και την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας, την εφαρμογή ενός προγράμματος λαϊκής σωτηρίας.

Λ. Λ. – Δ.Κ.

 

 

 

 

Νέα Προοπτική τεύχος#545# Σάββατο 9 Μαρτίου 2013